Spelregels Ultimate Frisbee

Ultimate Frisbee; hoe werken de regels

Toen de World Games 2005 in Duitsland werden georganiseerd (de wereldspelen voor niet-Olympische sporten), speelden in Duisburg de 6 beste frisbeelanden tegen elkaar. Voor de toeschouwers was uitleg beschikbaar, in de vorm van live verslaggeving en een regelkaartje. De Duitse reporter van de Nationale TV Claus Lufen berichtte. Zeer amuserend was zijn constatering dat de sport zo eenvoudig is, dat met een opsomming van 10 regels kan worden volstaan. 

Hij had gelijk, maar tegelijkertijd ook verschrikkelijk ongelijk. 

De grondregels van Ultimate Frisbee zijn inderdaad overzichtelijk en objectief toe te passen. Als je de basisbegrippen onder de knie hebt, kun je direct spelen. Nadat je ervaring hebt opgedaan, volgt verdieping van de regels, en ook je verantwoordelijkheid binnen je team. 

„Spirit of the Game“

De eerste en belangrijkste regel van Ultimate Frisbee heet de „Spirit of the Game“ (SOTG). De SOTG is de fundering van de frisbeesport. Het beschrijft de instelling van de spelers en is verwant aan het Olympische Ideaal. Kort samengevat is het een erecode die luidt als volgt: „Het is belangrijker dat je plezier hebt in het spel en je tegenstander vertrouwt zoals je jezelf vertrouwt en respecteert, dan dat je wint.“ 

Daar is binnen Ultimate best wel wat discussie over, want je kunt ook zeggen: „Doe je best om te winnen, maar niet zonder verlies van respect voor je tegenstander.“ Hoe je dat precies weegt, hangt van jou als speler af en ook van het niveau waarop je presteert. Want hoe hoger het niveau, des te belangrijker worden de details.

Het wil zeker niet zeggen dat winnen niet belangrijk is, integendeel. Maar in de basis is het altijd het meest belangrijk dat je plezier hebt in de beoefening van je sport. Winnen maakt onderdeel uit van dat plezier soms. Maar je kunt niet altijd winnen, dus de kunst is soms ook dat je met respectvol kunt verliezen met plezier hebt en het beste uit jezelf haalt.

De SOTG zorgt ervoor dat in Ultimate wedstrijden het saamhorigheidsgevoel belangrijker is dan onderlinge rivaliteit. Het bijzondere aan de spelregels van Ultimate Frisbee (SOTG inbegrepen) is dat het het spelen zonder scheidsrechter mogelijk maakt. Je draagt samen verantwoordelijkheid voor het spelverloop.

Hoe gaat dat in de praktijk?

De spelers in het veld functioneren zelf als scheidsrechter bij alle situaties waar ze deel van uitmaken. Straffen bestaan niet, theatraal gedrag dus ook niet. Je vind samen snel een oplossing en als je het niet eens wordt, dan gaat de frisbee één stap terug in het spel. Het niet eens worden mag dus ook.

 Dit concept wordt toegepast bij alle wedstrijden, of het nu om een vriendschappelijk duel, een jeugdwedstrijd, een toernooi of een WK finale gaat. Het winnen van de Spirit of the Game prijs staat dan ook in zeer hoog aanzien in de frisbee-wereld. Het is eigenlijk de prijs voor fair play. Omdat verliezen met spirit moeilijker is dan winnen met spirit, gaat die prijs vaak naar een team dat knokt en knokt, maarde kwaliteit nog niet heeft om te winnen. Maar het komt ook voor dat de winnaar van het toernooi deze sportiviteitsprijs wint.

Zelf scheidsrechter zijn

Zelf scheidsrechter zijn betekent dat je als speler de regels moet kennen. Op het niveau van jeugdteams leer je iedere keer iets bij. Als je voor je land uitkomt in het nationaal team, wordt diepgaande kennis verwacht.

Wanneer je de regels van Ultimate goed leest, dan begrijp je dat naast wederzijds respect en regelkennis ook objectiviteit, duidelijk taalgebruik en emotionele zelfbeheersing belangrijk zijn.

Ook is bepaald dat wanneer een beginnende speler uit onwetendheid een regel overtreedt, je als ervaren speler de verantwoordelijkheid hebt om dat aan hem uit te leggen.

Je verantwoordelijkheid als speler groeit met de ervaring die je opbouwt. Natuurlijk groeit je regelkennis ook, dus dat gaat hand in hand. Maar je bent nooit uitgeleerd! 

Overtredingen oplossen tijdens het spel

Hoe gaat dat in de praktijk? Een speler roept tijdens het spel een bepaald codewoord, zoals „Foul!“, „Uit!“, „Not in!(geen score)“, „Travel“ of „Down!“ en bevriest daarmee het spel. Na deze „Freeze Call“ verklaart de andere betrokken speler hoe hij de situatie ziet. Als spelers het eens zijn, is het makkelijk.

Zo niet, dan gaat de frisbee  terug naar de vorige werper. Wanneer je in staat bent om toe te geven dat de tegenspeler gelijk heeft of hem het vertrouwen geeft dat hij het beter kon zien dan jij, dan getuigt dat van goede SOTG. Maar oook et respectvol niet eens zijn met elkaar en de regels duidelijk uitleggen is een teken van goede spirit. Behandel je tegenstander zoals je wilt dat hij jou behandelt. Dat is een universele menselijke waarde.

Als je Ultimate speelt, verklaar je dat je de regels begrijpt, het met ze eens bent en ze naar eer en geweten zult toepassen. Dan heb je dus ook de verantwoordelijkheid om anderen daarbij te helpen. En is een scheidsrechter dus overbodig. Dat is niet alleen eenvoudiger te organiseren, het is ook nog eens minder frustrerend. Want scheidsrechters maken ook fouten.

Line up

Na iedere wedstrijd stellen beide teams zich op in een kring, schouder aan schouder. Een spreker per team vertelt wat hij van het spel van de tegenstander vond.

Deze zogenaamde ‚line up’ neemt soms ook andere vormen aan of wordt uitgebreid met een lied, een toneelstuk, een spel of een fysieke uitdaging. De rivaliteit van het spel wordt vergeten en de strijd is daarmee ook afgesloten.

Natuurlijk mag je zeggen wat je echt vindt, dus zeker ook als je vond dat de spirit beter kon.

Spirit Score en beoordeling

Bij officiele toernooien vindt deze beoordeling naast de line-up ook schriftelijk plaats, op spirit-formulieren. En als kroon op het werk wordt op het spirit formulier de vraag gesteld: „Als je jouw team en de tegenstanders objectief met elkaar vergelijkt, welk team had dan de beste spirit?“. Was het min of meer gelijk, of had één van de teams een betere spirit? Kritiek hebben op anderen is makkelijk, maar geef je zelf eigenlijk altijd wel het goede voorbeeld? Wat kun jij met je team beter doen de volgende keer?